طراحی شبکه یکپارچه خلاق به منظور ارتقای ادراک بصری گردشگران شهری (نمونه موردی: شهر کاشان)

چکیده: امروزه گردشگری یکی از بزرگترین بخش‎های اقتصادی بوده و به عنوان یکی از منابع اصلی درامد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی قلمداد می‏شود. در این میان، بسیاری از شهرهای با پیشینه تاریخی به دلیل بافت اندام‏واره و سنتی و وجود آثار قدیمی و جاذبه‏های گردشگری در فواصل نزدیک به هم در مرکز شهر، مستعد برگزاری تورهای پیاده گردشگری هستند. اما غالبا این بافت‏های قدیمی شهری به عنوان فضاهای شهری فراموش شده‏ای تلقی شده‏اند که بی‌بهره از هر گونه خدمات شهری، زندگی مرده‌ای را تجربه می‌کنند. همچنین در پی اجرای رویکرد موزه‏ای، و فقدان مسیرهای مشخص اتصال‏دهنده نقاط جاذب، اقتصاد گردشگری ضعیف عمل می‏نماید؛ چرا که منظر شهری مطلوب و خوانا، منجر به ایجاد تصویر ذهنی و ادراک بهتر و قوی‏تری از شهر شده، و تمایل گردشگر را به حضور در این مکان‏ها بیشتر می‏نماید. هدف اصلی تحقیق پیش رو، ایجاد اتصال منطقی و مطلوب بین نقاط پراکنده موجود در بافت تاریخی و ارزشمند شهر کاشان، به منظور ایجاد شبکه یکپارچه خوانا در شهر، و ارتقای ادراک بصری گردشگران، و با بهره‏گیری از راهکارهای طراحانه مناسب و با تکیه بر اصول و مبانی طراحی فضاهای خلاق است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال اصلی است که چگونه می‏توان با کمک روش‏های خلاقانه و با بهره‏گیری از راهکارهای طراحی مطلوب شهری و استفاده از ظرفیت‏های زمینه، به اتصال تک بناها و سایت‏های پراکنده ارزشمند در بافت موجود یک شهر (به خصوص شهرهای با پیشینه فرهنگی و تاریخی که به سمت گسستگی پیش می‏روند) و یکپارچه ساختن آن بافت و ارتقای ادراک بصری استفاده‏کنندگان از فضا کمک نمود؟ روش انجام این تحقیق کاربردی و غیرآزمایشی است. از نظر شیوه جمع‏آوری اطلاعات نیز نوع تحقیق پیمایشی، و از لحاظ هدف، توصیفی- تحلیلی می‏باشد. برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز در بخش نظری از منابع متعدد کتابخانه‏ای استفاده گردید که این موارد شامل پایان‏نامه‏ها، کتاب‏ها، مقالات، منابع اینترنتی و غیره بودند. با تکیه بر مطالعه صورت گرفته، در بررسی نمونه موردی، تکنیک مطالعه موردی در کنار شیوه پژوهش اسنادی با مراجعه به منابع لازم در حوزه روند تاریخی تغییرات شهر (کاشان)، و نیز بررسی‏های میدانی شامل مشاهده مستقیم و توزیع پرسشنامه به کار گرفته شد. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که می‏توان با طراحی یک شبکه منسجم و خلاق گردشگری، در جهت ارتقای ظرفیت‏های بالقوه شهرهای دارای بافت تاریخی و ارزشمند و نیز بهبود صنعت گردشگری، ادراک بصری گردشگران و یکپارچگی و انسجام فضاهای شهری گام برداشت. این یافته‏ها و معیارهای طراحی حاصل شده از آن، در طرح نهایی پیشنهادی و در قالب نقشه و طراحی‏های سه بعدی ارائه گردیدند.

منبع: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران