بررسی مقایسه ای وضعیت توسعه فرهنگی و سرمایه فرهنگی در شهر جدید پرند و رباط کریم

چکیده: توسعه فرهنگی فرایندی است که طی آن با تغییراتی در حوزه ادراکی، شناختی، ارزشی و گرایش ها، کنش های خاصی که مناسب توسعه است در افراد جامعه پدید می آید که تحقق این امر منوط به مشارکت مردم در فعالیت های فرهنگی است که با احداث اماکن فرهنگی و هنری و ایجاد نمایشگاه های کالاهای فرهنگی و جشنواره های مختلف فرهنگی، این هدف جامعه عمل می پوشد. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه‌ی وضعیت توسعه فرهنگی و سرمایه فرهنگی ساکنان شهرجدیدپرند و رباط کریم صورت گرفته است. روش بررسی تلفیقی از روش های کتابخانه ای- اسنادی و میدانی است. مبانی نظری تحقیق حاضر بر مبنای تعریف و تشریح مفهوم توسعه فرهنگی، نظریه های توسعه فرهنگی بر اساس رویکردهای توسعه فرهنگی‌شهر که شامل رویکرد توسعه‌فرهنگی یونسکو، رویکرد الگوی هوشمند و رویکرد شهر خلاق می‌باشد و در نهایت تعریف سرمایه فرهنگی بوده است. در خصوص وضعیت توسعه فرهنگی این شهرها، شاخص های توسعه فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد استفاده و بازبینی قرار گرفت و نتایج مربوط از سازمان ها و مراجع ذی ربط در این شهرها استخراج گردید. بررسی وضعیت سرمایه فرهنگی ساکنان نیز با استفاده از نظریه های بوردیو و کالینز و تدوین پرسشنامه صورت گرفت و در بین 382 نفر از ساکنان شهرجدیدپرند و رباط کریم با نمونه گیری خوشه ای جمع آوری یافته ها انجام پذیرفت. نتایج مقایسه شاخص های فرهنگی که در قالب هفت طبقه در گروه های اصلی شامل کتاب، مطبوعات، سینما، مراکز فرهنگی و هنری، وسایل ارتباط جمعی، امور مذهبی و ورزش می باشد به این شرح است: در مقوله کتاب وضعیت شهر رباط کریم بهتر از پرند می باشد،در مقوله مطبوعات وضعیت دو شهر تقریبا یکسان می باشد. در مقوله سینما و مراکز اجرای برنامه های نمایشی وضعیت رباط کریم بهتر است ولی در خصوص فرهنگسرا و مراکز فرهنگی و هنری وضعیت دو شهر تقریبا یکسان است و با محدودیت زیادی در این زمینه مواجه هستند. در خصوص امور مذهبی وضعیت رباط کریم با اختلاف زیادی بهتر از شهرجدید پرند می باشد که این امر را میتوان به قدمت و سابقه شهر و سرمایه اجتماعی ساکنان شهر ارتباط داد که تبلور مشارکت ساکنان شهر نیز می باشد. در خصوص امور ورزشی و وسایل ارتباط جمعی وضعیت دو شهر برابر است هر چند دراین مقوله نیز وضعیت رباط کریم با اختلاف کمی بهتر از شهرجدید پرند می باشد. همچنین نتایج نشان داد سرمایه فرهنگی ساکنان شهرجدیدپرند و همچنین سرمایه اقتصادی شان بیشتر از ساکنان شهر رباط کریم است. با وجود محدودیت برخی شاخص های توسعه فرهنگی که در بالا به آن اشاره شد در شهرجدیدپرند سرمایه فرهنگی ساکنان در خصوص شاخص هایی مثل استفاده از کتابخانه و مراکز فرهنگی و هنری، با وضعیت بهتری روبه رو است. همچنین مشارکت افراد در شهر رباط کریم در مقایسه با شهرجدیدپرند بالاتر بود به دلیل اینکه افراد درشهرجدیدپرند تعلق خاطر کمتری نسبت به محل زندگی شان دارند و به طبع در برنامه های مشارکتی حضور کمتری دارند. در ادامه می توان این نکته را گفت در شهرجدیدپرند مطالبه فضاها و امکانات از سوی ساکنان نسبت به رباط کریم بیشتر بوده است و افراد آمادگی ذهنی بیشتری برای دریافت خدمات فرهنگی دارند در صورتی که وضعیت شاخص های فرهنگی این شهر با محدودیت بسیار جدی روبه رو است و همچنین در این شهر افراد نیازهای فرهنگی بیشتر و متفاوتی دارند که به واسطه حضور در شهرهای جدید تشدید می شود.

منبع: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران